Duyurular

“Gümrük ve Dış Ticaret İşlemlerinde Risk Analizi ve Sonradan Kontrol Uygulamaları’’ Paneli özeti



“Gümrük ve Dış Ticaret İşlemlerinde Risk Analizi ve Sonradan Kontrol Uygulamaları” toplantısında dile getirilen konuların özeti aşağıdaki gibidir. 

(22 Mart Cuma saat 13:00 – 18:00)

1. 2023 yılında dünya ticaretinin hacmi 90 Trilyon $ olarak tahmin ediliyor. Ve bu payın, 23 Trilyon $ ının dış ticaret olacağı öngörülüyor. Dünya ülkelerinin, böyle bir yükü kaldırması için, bilgi işlem altyapısı güçlendirerek, sonradan kontrol uygulamalarına paralel eksende olan Onaylanmış Kişi Statüsü, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü gibi argümanları geliştirmesi ve ön plana çıkarması gerekiyor. Bunun dışında her dosyanın kontrol edildiği numune alındığı, kırmızı hattın en işlek olduğu bir düzende hiçbir ülke gelecekteki ticarette “ticareti etkileyen” ülke olarak yer alamayacaktır. Tabii ki firmalarda…
2. Risk analizi ve sonradan kontrol uygulamalarına, AB de 2000 li yıllarda, ülkemizde ise 2008 yılında başlandı.
3. AB’de ihracatların %70’i bu tarz basitleştirilmiş usullere göre yapılıyor.
4. Aslında Yetkilendirilmiş Yükümlü gibi uygulamalar, risk analizinin de azalmasını sağlayarak, risk analizi işlemlerini kolaylaştırıyor. Riski daha yüksek olan işlemlere zaman tanınmış oluyor.
5. Sonradan kontrol sonucunda yapılan denetlemeleri, ilerleyen tarihlerde, bakanlığımız internet sayfası üzerinden paylaşma düşüncemiz var. Bu ilerleyen tarihlerde gerçekleşecek. Tabii ki belli bölümlerini, belli oranlarda olmak üzere.
6. Firmalarda yapılacak kontrollerin bizim açımızdan mesai saatleri içinde yapılması gerekiyor. Buna uyularak kontroller gerçekleştiriliyor.
7. Yurtdışında bu tarz denetimler için ayrılabilen kadrolar daha fazla olduğundan, daha sağlıklı ve hızlı kontroller yapılabiliyor. Ama ülkemizde ne yazık ki şu an denetçi kadrolarımız onlar kadar geniş değil. Zamanla kesinlikle genişleyecek.
8. 2012 yılında; 175 firma denetlenmiş olup, 1386 tespit yapılmıştır.
9. Burada aslında yapılan denetimlerin isabetli olup olmadığı, yapılan denetimler sonucunda yapılan tespitlerle doğru orantılı. Yani aslında siz 100 firma denetlemesi yaptınız ve 100’ü de temiz çıktı. Bu durumda görevinizi ifa etmiş oluyorsunuz, ama hem zamanınızı bir manada daha etkili kullanıp sıkıntılı firmada değerlendirmek varken, tespitlere konu olmayan firmalarda harcıyorsunuz, hem de tespitler çıkarabileceğiniz ve kaynak oluşturabileceğiniz kontrolleri ertelemiş oluyorsunuz, bu da aslında işin mali boyutu. Bu noktada şunu açıkça belirtmek isterim ki, her ne kadar denetim kadrolarımız yurtdışı ekipleri kadar geniş olmasa da, tespite konu(sorunlu işlemli) firmaları denetleme oranımız onların çok üstünde. Bu da yaptığımız işlerin doğru yönde ilerlediğini ve ekibin yetkinliğinin en önemli göstergelerinden biri.
10. Sonradan kontrolde nelere dikkat ediyoruz; bunları biliyorsunuz ama birkaçına değinelim, diğer türlü tüm liste ve teferruatı verirsek, yapmamızın da bir manası kalmayacaktır. Şöyle sıralayabiliriz;
• Alıcı satıcı ilişkileri çok önemli, 
• Firmanın daha evvelden ödediği cezalar ve nedenleri çok önemli, bunlara bakılarak, geçmiş 3 seneye dönüp ek tahakkuklar çıkarıyoruz.
• Tarifeler çok önemli, ürünle örtüşmeyen gtipler oluyor, buradan da geçmişe dönük yüklü miktarlarda tebligat çıkabiliyor.
• Muhasebe hesapları incelendiğinde görülen yüksek kârlar önemli. Bu dosyalar daha fazla inceleniyor. Serbest bölge şubeli veya yabancı ülkelerde şubesi bulunan firmaların muhasebe kayıtları detaylı olarak gözden geçiriliyor.
• Menşe saptırması oluyor. Farklı menşeye sahipmiş gibi ürünlerin ambalajı veya muhafazası üzerinde düzenlemeler oluyor. Bunlar da yine dikkat edilen hususlar arasında.
• Kıymeti etkileyen tüm unsurlar derinlemesine inceleniyor.
• Royalti lisans ücretleri en başta bakılan hususlardan.
• Navlun ve sigorta da yine detaylı gözden geçiriliyor.
• Gözetim farkları tekrar tekrar hesaplanıp karşılaştırılıyor.
• Havayoluyla gelerek direk firmaya,  kargo şirketince teslim edilen(gümrüklenmeyen) koliler çok önemli. Buradan kaçaklar çok oluyor.
• Havayolu navlunları da yine en çok ek tahakkuk çıkarılabilecek noktalarından biri.
11. Aynı konuda üzerinden kesilmiş, bir çok beyannameyi kapsayan cezaların, tek bir cezaya konu olması ile ilgili çalışmalar var. Yani, 50 tane aynı olay ile ilgili sizlere 50 ayrı (beyanname bazından) ceza tebligatı yerine, bir tebligatta 50 cezaya konu beyanname yer alabilecek. Bu aslında firmadan çok Ankara’ya yarayacak. Çünkü mahkeme masraflarını birleştirmiş oluyor. Ama tabii ki böyle bir durumda örneğin firma birkaç tane 50 TL yerine 950.-TL gibi bir rakam veya daha yüksek meblağlar gördüğünde bu noktada ilk zamanlarda sıkıntı olacağını tahmin ediyoruz. Olayın anlaşılması ve anlatılması bakımından. Zamanla yoluna girecek ve konu bilgi dağarcığında olması gereken yeri alacaktır.
12. Fazla vergi alındığında iade konusu yapıldığı sonradan kontrol işlemleri oluyor mu sorusu var, tabii ki oluyor. Biz nasıl zamanında sizlerden ödenmeyen vergileri sorguluyorsak, bizlere de fazla verdiğiniz vergilere bakarak iade şeklinde raporlarımızda belirtiyoruz.
13. Sonradan kontrol işlemleri, serbest bölgeleri kapsar mı? Bu doğru mu? gibi sorular var. Serbest bölgede şubesi olan firmaları da kapsıyor. Ve bu noktadan hareketle kontroller yapılıyor. Ülkemizde serbest bölgeler yurtdışı sayılsa da (gümrük kanunumuz ile zaten SB mevzuatı arasında ihtilaflı hususlar var), yurtdışında bu işlemler Serbest Bölgeleri de kapsadığından ülkemizde de kapsıyor. Diyebileceklerim bunlar.
14. 65 yaş üzeri Gümrük müşavirlerinin sağlık raporları ile ilgili neler yapılabilir deniyor? Bu noktada İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge müdürlüğü olarak bir başvurumuz Ankara’da var. 70 olması üzerine. Ama kalkması konusunda bir konu şu an için gündem de değil.
15. Mahkeme sürecinde olan gümrük müşavirlerinin, bağlı bulundukları tüzel firma kişiliklerinin, ortak olan tüm Gümrük Müşavirleri ile birlikte beyannamelerinin kırmızıya çıkması ile ilgili özel sorularınız var. Bunlar spesifik şeyler, bize yazın, değerlendirelim. Birçok nedeni olabilir bu konunun. Bazı şeyleri ne yazık ki burada dile getiremiyorum, getirmem de doğru değil. Ama şuna samimi olarak inanın, sorularınızın hemen hemen hepsinden haberdarız. Çalışmalarımız sürüyor. Ve riskler en ince noktasına kadar değerlendiriliyor. Yarınlarda dış ticaretin, güvenli ve en kolay akışı için bunlar zaruri süreçler. Hep beraber bu süreçleri atlatacağız.
16. Risk analizi çok uzun sürüyor, özellikle limanlarda maliyetli oluyor. Evet bu noktada maliyetler var ama risk analizinin de yapılması gerekiyor. İlerleyen dönemlerde risk analizi işlemleri, istenen noktalara doğru tırmanmaya başladığında, bu sorunların ortadan kalkacağını ve risksiz ürün sahiplerinin rahatlayacağını, riskli ürün getiren firmaların ise muhtemelen uyuyamayacaklarını düşünüyorum.
17. Aslında her firmanın onaylanmış kişi Statüsü olsun, yetkilendirilmiş yükümlü statüsü olsun, bu gibi imtiyazları edinmesi ve değerlendirmesi gerekiyor. Bu belgeleri aldığında; zaten işlemlerinin akışı hızlanıyor, yapılışları kolaylaşıyor, daha ivmeli bir dış ticaret işlemlerinde seyir sağlanmış oluyor. Ama firmalarımızdan hala bu noktada çekincesi olan ve alsam ne olur, almasam ne olur şeklinde düşünenler var. Bu edinimler sizlerin işlerini kolaylaştıracağı gibi bizlerin de işlerini kolaylaştıracaktır. Bu belgeleri inceleyerek edinmenizi hem zaruri görüyor, hem de zamanla bu belgeleri almaya hak kazanan yükümlülerin, nasıl diğer imkanı olup da almayan firmalar göre her geçen gün adım adım öne geçtiğini hep beraber göreceğiz.
Bunlar dışında kendileri ile her türlü hususun paylaşılmasını isteyen Ankara ve İstanbul ‘un değerli bürokratları, “ Bizim devlet olarak kapımız her zaman sizlere açık, yanlış olduğunu düşündüğünüz veya değerlendirmeye almamızı istediğiniz taleplerinizin varlığında lütfen bizlerle iletişime geçin. Bu iki taraf içinde yapıcı olacaktır” imajı ve söylemleri ile toplantı sona erdi.
Saygılarımızla,

SUBAŞI GÜMRÜK MÜŞ. LTD. ŞTİ.